วันที่ 9 ตุลาคม 2568 ที่ผ่านมา รายงานจากสื่อต่างประเทศ เปิดเผยถึงเครื่องปรุงรส ภัยเงียบใกล้ตัวที่หลายคนมองข้าม แม้จะเป็นเครื่องปรุงรสที่คุ้นเคยและช่วยเพิ่มรสชาติอาหารให้อร่อยขึ้น แต่รู้หรือไม่ว่า การบริโภคเครื่องปรุงบางชนิดในปริมาณมากเกินไป อาจทำให้ ตับทำงานหนัก และเสี่ยงต่อโรคตับร้ายแรงได้โดยไม่รู้ตัว

แอลกอฮอล์ถือเป็น ศัตรูหมายเลขหนึ่ง ของตับมาอย่างยาวนาน เมื่อเข้าสู่ร่างกาย เอทานอลในแอลกอฮอล์จะถูกตับจัดการและเปลี่ยนเป็นอะซีตัลดีไฮด์ ซึ่งเป็นสารพิษที่สามารถทำลายเซลล์ตับและก่อให้เกิดการอักเสบ หากดื่มบ่อยๆ ตับต้องทำงานอย่างต่อเนื่องเพื่อขจัดสารพิษ ทำให้เกิดภาวะไขมันพอกตับ ตับแข็ง และอาจลุกลามเป็นมะเร็งตับได้ในที่สุด

อย่างไรก็ตาม สิ่งที่หลายคนคาดไม่ถึงคือ แม้จะไม่ดื่มแอลกอฮอล์ ตับก็ยังสามารถถูกทำลายได้จากสิ่งของธรรมดาในครัว หลายชนิดเป็นเครื่องปรุงที่คุ้นเคย แต่หากใช้มากเกินไปอาจทำให้ตับเสื่อมเร็วกว่าเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เสียอีก เช่น

1. เกลือ

การกินเค็มไม่เพียงแต่เป็นอันตรายต่อหัวใจเท่านั้น แต่ยังก่อให้เกิดภาระหนักต่อตับอีกด้วย เมื่อร่างกายมีปริมาณเกลือสูงเกินไป กระบวนการขับของเสียจะถูกขัดขวาง ทำให้สารพิษตกค้างอยู่ในตับนานขึ้น นอกจากนี้ การบริโภคเกลือมากเกินยังทำให้รู้สึกกระหายน้ำมากขึ้น ซึ่งอาจนำไปสู่การดื่มน้ำหวานหรือน้ำอัดลมเพิ่มขึ้น ยิ่งทำให้ตับต้องทำงานหนักมากขึ้นไปอีก

2. น้ำตาล

น้ำตาลช่วยให้อาหารรสชาติดีขึ้น แต่หากบริโภคมากเกินไป ตับจะต้องแปรสภาพน้ำตาลส่วนเกินให้เป็นไขมัน ทำให้เกิดภาวะไขมันสะสมในตับ (Fatty Liver) ซึ่งอาจลุกลามเป็นตับอักเสบหรือตับแข็งได้

รายงานจากสถาบันสุขภาพแห่งชาติสหรัฐฯ (NIH) ระบุว่า การรับประทานอาหารที่มีน้ำตาลสูง เพิ่มความเสี่ยงของโรคไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ถึง 30% ขณะที่ WHO แนะนำให้บริโภคน้ำตาลไม่เกิน 10% ของพลังงานทั้งหมดต่อวัน หรือประมาณ 50 กรัมต่อวัน สำหรับผู้ใหญ่

3. ซีอิ๊ว (ซอสถั่วเหลือง)

ซีอิ๊วถือเป็นเครื่องปรุงคู่ครัวของคนไทย แต่หากใช้มากเกินไปอาจเป็นอันตรายต่อตับได้ เพราะกระบวนการหมักถั่วเหลืองอาจก่อให้เกิด สารอะมิโนไนไตรต์ (ammonium nitrite) ซึ่งมีความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็ง ตับซึ่งทำหน้าที่ขจัดสารพิษต้องทำงานหนักเพื่อกำจัดสารนี้ ส่งผลให้เซลล์ตับถูกทำลายและฟื้นตัวได้ช้าลง

ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้ใช้ซีอิ๊วในปริมาณพอเหมาะ ไม่เกิน 10–15 มิลลิลิตรต่อวัน และควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่หมักด้วยวิธีธรรมชาติ หลีกเลี่ยงชนิดที่มีสารกันเสียหรือสีสังเคราะห์

4. น้ำมันพืช

น้ำมันพืชเป็นแหล่งไขมันที่จำเป็นต่อร่างกาย แต่หากบริโภคมากเกินไป ตับจะต้องเพิ่มการเผาผลาญไขมัน ทำให้เกิดอนุมูลอิสระและภาวะอักเสบในเซลล์ตับ ความเสี่ยงยิ่งเพิ่มขึ้นเมื่อใช้น้ำมันทอดซ้ำหรือใช้น้ำมันหมดอายุ เนื่องจากอาจเกิด สารอะฟลาท็อกซิน (Aflatoxin) ซึ่งเป็นสารก่อมะเร็งตับที่อันตรายแม้ในปริมาณเล็กน้อย

นักโภชนาการแนะนำให้บริโภคน้ำมันไม่เกิน 25–30 กรัมต่อวัน และหลีกเลี่ยงการใช้น้ำมันทอดซ้ำ ควรเก็บน้ำมันไว้ในที่แห้ง เย็น และพ้นแสงแดดเพื่อป้องกันการเสื่อมคุณภาพ

แม้เครื่องปรุงเหล่านี้จะเป็นของคู่ครัว แต่การใช้ในปริมาณที่มากเกินไปอาจทำให้ตับทำงานหนักและเกิดโรคได้ในระยะยาว การปรับพฤติกรรมการกินและใช้เครื่องปรุงอย่างพอดี คือ กุญแจสำคัญในการดูแล สุขภาพตับ ให้แข็งแรงในทุกมื้ออาหาร

ขอบคุณ soha