วันที่ 9 กรกฎาคม 2568 ทนพ.ภาคภูมิ เดชหัสดิน หรือที่หลายคนรู้จักกันในชื่อ หมอแล็บแพนด้า นักเทคนิคการแพทย์ชื่อดัง ได้โพสต์ข้อความให้ความรู้บนเฟซบุ๊กเพจ เกี่ยวกับ ค่าที่ใช้วิเคราะห์น้ำดื่ม ซึ่งหลายคนอาจไม่เคยรู้ว่าคืออะไรและตรวจไปทำไม โดยหมอแล็บฯ ระบุว่า ช่วงนี้กระแสเรื่องเครื่องกรองน้ำกลับมาได้รับความสนใจ หลายคนเริ่มใส่ใจคุณภาพน้ำดื่มมากขึ้น แต่แม้น้ำจะดูใสสะอาด ก็ไม่ได้หมายความว่าปลอดภัย เพราะหากตรวจแล้วพบว่า 4 ค่าต่อไปนี้เกินมาตรฐาน อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพได้เช่นกัน

หมอแล็บฯ ได้อธิบายรายละเอียดของค่าที่ควรตรวจวิเคราะห์เอาไว้ว่า

1. Fluoride (ฟลูออไรด์) ในใบตรวจเห็นมีวงเล็บว่า Fluoride (SPADNS) แสดงว่าเค้าตรวจด้วยวิธี SPADNS ซึ่งเป็นวิธีวิเคราะห์ฟลูออไรด์โดยอาศัยหลักการทางสี (Colorimetric Method)

- ตรวจเพื่อดูอะไร: ตรวจปริมาณฟลูออไรด์ในน้ำ

- ทำไมต้องตรวจ: ฟลูออไรด์ช่วยป้องกันฟันผุได้ในปริมาณที่พอเหมาะ แต่ถ้ามีเยอะเกินไป ได้รับปริมาณมากๆเป็นระยะเวลานาน (เช่น เกิน 1.5-2.0 mg/L) อาจทำให้เคลือบฟันมีการเปลี่ยนแปลง ฟันตกกระ เกิดเป็นรอยด่างบนผิวฟัน หรือส่งผลต่อกระดูกได้ถ้าได้รับเป็นเวลานานๆเช่นกัน

เกณฑ์ปลอดภัย คือไม่เกิน 0.7 mg/L

2. Coliform Bacteria (โคลิฟอร์มแบคทีเรีย) เค้าจะเอาตัวอย่างน้ำ ไปเพาะในอาหารเลี้ยงเชื้อ แล้วหาปริมาณเชื้อ ด้วยเทคนิค MPN

- ตรวจเพื่อดูอะไร: ตรวจหาเชื้อโคลิฟอร์ม ซึ่งโคลิฟอร์ม แบคทีเรีย (Coliform Bacteria) ไม่ใช่เชื้อโรคชนิดเดียว แต่เป็นกลุ่มของแบคทีเรียหลายตัว ที่มีคุณสมบัติคล้ายๆกัน

- ทำไมต้องตรวจ: ถ้าเจอโคลิฟอร์มในน้ำดื่ม อาจบ่งบอกว่าน้ำปนเปื้อนสิ่งสกปรก เช่น ดิน น้ำเสีย หรืออุจจาระปนเปื้อนมาด้วย ถือเป็นสัญญาณที่ไม่ดี หรือระบบน้ำอาจมีช่องโหว่ที่เชื้อโรคอื่นๆ สามารถเข้ามาได้

3. E. coli (เอสเชอริเชีย โคไล)

- ตรวจเพื่อดูอะไร: ตรวจหา E. coli ซึ่งเป็นแบคทีเรียที่อยู่ในลำไส้ของคนและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม

- ทำไมต้องตรวจ: ถ้าตรวจเจอ E. coli ในน้ำดื่ม ก็แปลว่ามีการปนเปื้อนอุจจาระที่คนหรือสัตว์เบ่งออกมาจากลำไส้ ซึ่งหมายถึงมีโอกาสสูงที่จะเจอเชื้อโรคอันตรายตัวอื่นๆในอุจจาระ ที่ทำให้เราป่วยได้อีก

มาตรฐานที่กำหนดคือต้องน้อยกว่า 1.1 MPN/100 mL

4. Conductivity (ค่าการนำไฟฟ้า)

- ตรวจเพื่อดูอะไร: ตรวจดูว่าน้ำนำไฟฟ้าได้ดีแค่ไหน

- ทำไมต้องตรวจ: ค่าการนำไฟฟ้า คือความสามารถของน้ำในการนำกระแสไฟฟ้า ซึ่งขึ้นอยู่กับปริมาณของไอออนที่ละลายอยู่ในน้ำ (Total Dissolved Solids: TDS)

ยิ่งมีไอออนละลายอยู่มาก น้ำก็ยิ่งนำไฟฟ้าได้ดีขึ้น น้ำดื่มที่ดีควรมีค่าการนำไฟฟ้าไม่สูงมาก แสดงว่ามีปริมาณสารละลายเจือปนน้อย เครื่องกรองที่ดีจะลดค่านี้ลงได้เยอะ มีประสิทธิภาพในการกำจัดแร่ธาตุและสารละลายต่างๆ ออกจากน้ำนั่นเอง

ที่มา หมอแล็บแพนด้า